Stress en jouw rempedaal

Stress. Het lezen van het woord geeft je misschien al een onrustig gevoel. Meer en meer mensen ervaren wat stress doet met onze fysieke en geestelijke gezondheid. De huidige wereld vraagt veel van ons. Maar is dat erg? We vertellen meer over de verschillende vormen van stress en welke invloed het heeft op de processen in je lichaam en geven je tips om je lichaam tot rust te brengen.

Stress is het ervaren van spanning of druk. Het is de lichamelijke reactie van je lichaam om je staande te houden in een veranderende omgeving. Een normaal en nuttig proces, maar toch kun je er last van hebben en kan het impact hebben op je gezondheid. Dat ervaren we allemaal wel eens in meer of mindere mate. 

Als je stress hebt, activeren er verschillende (onbewuste) processen in je lichaam. Als je lichaam gevaar opmerkt, activeert het stress-systeem (het sympathisch zenuwstelsel). Je kunt dat zien als je gaspedaal.

Je lichaam maakt adrenaline en cortisol aan waardoor je hartslag en ademhaling versnellen. Je bent alerter en er gaat meer bloed naar je hart en spieren. Je lichaam maakt je klaar om te vechten of vluchten. 

Idealiter is deze stressreactie een korte periode actief, zodat een ander systeem in werking kan treden: het parasympatisch zenuwstelsel. Dit kun je zien als je rempedaal en de tegenhanger van het stresssysteem. Het systeem dat zorgt voor herstel.

Je bloeddruk zakt weer, je hartslag gaat omlaag en je spieren ontspannen. Beschadigd weefsel herstelt en je afweersysteem sterkt aan. En waar de werking van het maagdarmstelsel eerst afnam vanwege het gevaar, krijgt het nu weer de ruimte om te verteren. Kortom: je lichaam en geest vinden hun balans terug.

Zolang bovenstaande systemen elkaar afwisselen en in gelijke mate de ruimte krijgen, werkt stress vooral in jouw voordeel.

Als jij jouw gaspedaal ononderbroken indrukt zonder dat het rempedaal de kans krijgt je lichaam te herstellen, put je je lichaam uit. Bijvoorbeeld omdat we teveel van onszelf vragen en te lang onder spanning staan, op werk, thuis of tijdens je studie.

Chronische stress geeft uiteenlopende klachten. Denk aan vermoeidheid, snel geïrriteerd zijn, moeite hebben met ontspannen, misselijkheid, prikkelbare darmsyndroom, obstipatie, (terugkerende) infecties, slapeloosheid, hartkloppingen, hyperventilatie, hoge bloeddruk, premenstrueel syndroom, hoofdpijn, buikpijn, angsten en chronische pijn.

Bij deze (soms onbegrepen) klachten is het de moeite waard om te kijken of stress de oorzaak is en hoe het herstelsysteem meer ruimte kan krijgen om zijn werk te doen.

En nog beter: hoe je dit preventief inzet. Je leven wordt er een stuk leuker van.

Wanneer in de spreekkamer wordt gevraagd of iemand stress ervaart, antwoorden de meeste mensen ontkennend. Bij doorvragen blijkt dit soms toch anders te zijn.

Veel mensen hebben het idee dat iemand met stress als een kip zonder kop rondloopt. Maar in veel gevallen uit stress zich in vormen die je niet eens doorhebt. Als je letterlijk en figuurlijk even stilstaat, ervaar je beter op welke toeren jij draait. 

Zoek je ondersteuning bij het vinden van een gezonde balans? Boek een consult met één van onze artsen. We helpen je graag verder.

Stress verminderen en je rempedaal indrukken? Deze acht tips helpen je op weg.

Probeer dagelijks iets te doen dat jou helpt ontspannen. Dit kan van alles zijn. Denk aan mediteren en een massage nemen, maar ook aan muziek luisteren, wandelen, schilderen, schrijven, vrijen, op tijd naar bed gaan, lezen, etc.

Ook helpt het om met vrienden of familie te zijn en te knuffelen. Het liefdeshormoon oxytocine komt vrij en dat breekt het stresshormoon cortisol af.

Pas als je weet hoe je lijf reageert op stress, kun je hierop anticiperen. Blijf niet teveel in je hoofd zitten, maar gebruik de signalen die je lichaam je geeft als kompas. Deze oefening helpt je om hier bewuster van te zijn:

– Ga rustig zitten of liggen. Adem in en adem steeds rustiger uit.
– Laat je gedachten komen en gaan. Probeer langzaam je aandacht naar je lijf te verplaatsen.
– Hoe voelen je voeten en benen? Adem langzaam uit en ontspan je spieren.
– Zijn je bovenbenen gespannen? En je billen? Hoe voelen je heupen? 
– Op het moment dat je bewust wordt van eventuele spanning, laat je je spieren los. Mocht je het niet goed aanvoelen, kun je eerst je spieren voor vijf seconden aanspannen en vervolgens loslaten.
– Werk zo rustig je weg omhoog per lichaamsdeel. Van je buik naar je borst, schouders en gezicht.

De ademhaling is een krachtige tool die je kan helpen om je rempedaal in te drukken en te kalmeren. Helaas ademen veel mensen (vaak onbewust) te snel en oppervlakkig wat juist het gaspedaal activeert en onnodig veel energie verbruikt.

Door simpelweg langer uit te ademen dan je inademt, laat je dat gaspedaal los en ervaar je meer kalmte. Meer leren? Volg onze 5-daagse course over de ademhaling.

Cafeïne kan stress verhogen of aanwakkeren. Denk aan koffie, zwarte en groene thee, energy drink, cola (ook die zonder suiker) en chocola. Probeer deze producten te mijden. Drink of eet je ze toch? Dan het liefst voor drie uur ‘s middags.

Elke keer als je iets eet, gaat je lichaam aan de slag om deze voeding te verwerken. Niet alleen je maag, darmen en spijsverteringsorganen gaan aan het werk, ook je afweersysteem gaat aan.

Bij iedere maaltijd maken je darmen even contact met je afweersysteem. Is het veilig? Kunnen we het verwerken en opnemen of moeten we zorgen dat we dit stofje zo snel mogelijk kwijtraken?

Te vaak en te snel eten zorgt ervoor dat jouw lichaam constant aan het werk. Minder vaak (het liefst drie voedende maaltijden per dag) en langzaam eten geven je lijf en darmen rust en vermindert stress.

Het roken van een sigaret voelt misschien ontspannen, maar het tegenovergestelde is waar. Nicotine is een kortwerkende stof die je stresssysteem aanwakkert.

Een uur na je laatste sigaret registreert je brein dat de nicotine op is. De reactie van je brein? Acute stress. Op het moment dat je weer een sigaret rookt, zet je deze acute stress ‘even’ uit (de bekende ontspanning). Maar vervolgens herhaalt het riedeltje zich opnieuw.

Wil je stoppen met roken, schroom niet om hulp in te schakelen. Je huisarts kan hier goed bij helpen.

Voldoende beweging is belangrijk om je lichaam te laten herstellen van stress, maar niet elke vorm van beweging is even goed. Een forse cardio- of intervaltraining is goed voor je lichaam en spieropbouw, maar helpt ons niet altijd om tot rust te komen.

We raden aan gedurende de dag meerdere keren te bewegen op een lage (rustige)hartslag. Denk aan wandelen of yoga.

Tip: het is wetenschappelijk bewezen dat bewegen in de natuur nóg beter werkt. In Japan wordt dat Shinrin yoku genoemd: bosbaden. Dus zoek vooral het groen op!

Over het algemeen zijn we geneigd ons te focussen op negatieve emoties, waar ons stresssysteem van smult. Probeer je in plaats daarvan te focussen op de positieve dingen in het leven. Wees dankbaar.

Schrijf elke dag drie dingen op die goed gingen en waar je dankbaar voor bent, hoe klein of groot ze ook zijn. Probeer de dankbaarheid ook echt te voelen. Als je dit regelmatig doet, merk je dat positiever in het leven staat. Een teken dat je meer in balans bent.

Daarnaast is de intentie en het gevoel waarmee je de dag begint, bepalend voor jouw geluksgevoel en daarmee jouw stressniveau.

Heb je een drukke dag voor de boeg? Probeer deze positief, vanuit rust, liefde en plezier te benaderen. Dat is niet altijd even makkelijk, maar het streven is de moeite waard.

Er zijn veel factoren in het leven die stress kunnen veroorzaken, zoals je relatie, werk of je financiën. Deze factoren kun je niet altijd even makkelijk beïnvloeden. Een stressvrij leven is een illusie, maar, zoals we aan het begin al zeiden, niet eens wenselijk.

Ga eens aan de slag met bovenstaande tips. Wil je meer weten of jouw situatie bespreken met een van onze artsen, boek een consult.